МЕНСК
гісторыя па фотаздымках

Прайшло ня так ужо шмат часу, і імёны тых, хто пасьля вайны зноўку забудоўвалі Мінск, забываюцца. Іх працы - ужо «залатая калекцыя» архітэктуры сталіцы. У новага часу - новыя сімбалі. Менчукі не ўяўляюць сучасны горад бяз іх. Гэта вядомыя "кукурузы" па Веры Харужай, выгнуты капялюш Белэкспа, «флакон» або першы савецкі хмарачос па Мельнікайтэ, знакаміты чырвоны дом. Не забыць аб новым вакзале, Нацыянальнай бібліятэцы і Менск-Арэне. Пагадзіцеся, калі зьмяніць знешні выгляд знаёмага будынка любой эпохі, то страціцца нешта няўлоўнае, што стварае атмасферу горада.

У Беларускім саюзе архітэктараў яшчэ ў 2008 годзе сасьпела ідэя, як зберагчы будынкі Менску ад неапраўданых дзеяньняў ЖЭСаў і ЖРЭА, няўзгодненай рэканструкцыі, а тэж і адукаваць менчукоў.

Міхаіл Гаўхфельд, галоўны архітэктар УП "Мінскпраект": Беларускі саюз архітэктараў неаднаразова ўздымаў пытанне аб тым, каб павесіць адказнасць архітэктараў, забудоўшчыкаў, заказчыкаў за сваю працу, за вынікі сваёй працы, як ва ўсіх цывілізаваных краінах і нават у многіх нашых гарадах, такіх як Брэст, Магілёў. На фасадах будынкаў, прама пры ўводзе будынка, усталёўваюць таблічку з інфармацыяй аб тым, кім і калі быў пабудаваны гэты будынак, хто аўтары праекту, хто інвестар. І тады ўсім: і якія пражываюць у гэтым будынку, і турыстам, і іншым грамадзянам Мінска будзе зразумела, хто што зрабіў.

У 2008 годзе Мінгарвыканкам падтрымаў ідэю Саюза архітэктараў і даў адпаведныя распараджэнні Камітэту архітэктуры і горадабудаўніцтва. У Саюзе ў гэты час распрацавалі адзіны эскіз для таблічак. На гэтым справа і спынілася.

Дарэчы, у архітэктурнай гісторыі Менску ўжо ёсць падобны прыклад. У 1951 годзе, неўзабаве пасьля сьмерці Іосіфа Лангбарда, з Ленінградскага саюза архітэктараў ў БССР прыходзіць афіцыйны ліст з просьбай увекавечыць памяць горадабудаўніка, які так шмат зрабіў для Менску. У лісьце ўказана канкрэтнае даручэнне: ўсталяваць на будынках Лангбарда памятныя дошкі са знакам аўтарства. Першая і адзіная з'явілася толькі пасля рэканструкцыі будынка тэатра воперы і балета.

Галіна Шостак, вядучы навуковы супрацоўнік Беларускага дзяржаўнага архіва навукова-тэхнічнай дакументацыі: Увекавечыць яго імя так і не знайшлі час. За гэты час - прайшло ўжо 60 гадоў пасьля яго сьмерці - ні на адным з будынкаў Лангбарда практычна няма згадкі пра тое, што гэты будынак пабудаваны ім.

У планах было з'яўленне таблічак ня толькі на тых будынках, якія яшчэ здадуць, але і на ўсіх «пакаленьнях» забудовы горада, пачынаючы з 50-х і да нашых дзён. Атрымаўся вялікі спіс. А вось скласьці яго даручылі заслужанаму архітэктару Беларусі Леаніду Левіну. Пачаць ён прапануе з асноўнага: размясьціць у горадзе план генеральнай забудовы, за якую ў 1985 годзе архітэктары атрымалі прэмію Савета міністраў СССР за планіроўку Менску. Затым - уздоўж па праспекце. Тут што ні будынак, то гучныя імёны - Парусьнікаў, Заборскі, Кароль, Воінаў.

Леанід Левін, заслужаны архітэктар Рэспублікі Беларусь: Мы гаворым часта, што нешта састарэла. Так, састарэла - па нашых поглядах, па нашаму бачанню гэтага дня. Але тады састарэў і праспект, давайце яго зносіць, састарэў і будынак Дома ўрада. Пад слова «састарэла» можна падвесьці ўсё, што заўгодна. Тую ж базу, якую падвялі пад знос электрастанцыі: таксама састарэла, але гэта ж быў будынак, які быў пабудаваны адным з першых у Менску, першым мэрам Менска, па яго ініцыятыве. Таму такія рэчы трэба берагчы.

Як запэўнілі ў Саюзе архітэктараў, гэтую тэму яны гатовыя падняць хоць заўтра. Справа толькі за афіцыйнымі распараджэньнямі.

Па матэрыялах СTV.by